‌ تغذيه كودكان در سنين مدرسه (2)

پوسيدگي دندان ها
 

تغذيه و عادات غذايي عوامل مهم تأثير گذار بر سلامت دندان ها هستند. عادات غذايي افراد مثل دريافت كربوهيدرات، ريزه خواري و غذا خوردن مكرر و هم چنين تركيب رژيم غذايي در گسترش پوسيدگي دندان ها موثر هستند. غذاهاي حاوي كربوهيدرات به دندان ها مي چسبند و باعث تسريع خرابي دندان ها مي شوند.كودكاني كه در طول روز به طور مداوم يا در هنگام خواب از بطري مايعات شيرين مصرف مي كنند بيشتر مستعد پوسيدگي دندان هستند. با توجه به اين كه كودكان تمايل دارند از ميان وعده هاي بيشتري استفاده كنند، بايد بر روي ميان وعده هايي تأكيد كرد كه كمترين پوسيدگي را ايجاد مي كند. به طورمثال هنگامي كه همراه با غذاهاي سرشار از شكر، غذاهاي پروتئيني نظير پنير، آجيل و گوشت مصرف شود، (ph) پلاك كاهش نمي يابد. و مي تواند به جلوگيري از پوسيدگي دندان ها كمك كند. مصرف دسرها و غذاهاي شيرين بايد گهگاهي و براي كاهش ايجاد پوسيدگي، متصل به وعده غذايي اصلي باشد. استفاده از مسواك و رعايت بهداشت مناسب دهان و دندان بايد در دوران نوپايي و به صورت روزانه مد نظر قرار گيرد.

آلرژي غذايي
 

آلرژي غذايي معمولا در خردسالي وكودكي با توجه به سابقه خانوادگي شايع است. عكس العمل آلرژي غالبا شامل علايم تنفسي و معده اي -روده اي و حساسيت هاي پوستي است. اما در بعضي موارد مي تواند شامل علايم مبهمي نظير خستگي، تنبلي و تغييرات رفتاري باشد.

مصرف صبحانه
 

صبحانه يكي از اصلي ترين وعده ها در رژيم غذايي دانش آموزان است. مصرف صبحانه به كودكان جهت فراگيري بهتر مطالب درسي كمك مي كند. بچه هايي كه صبحانه نمي خورند در ساعت 10-9 صبح به ميزان قابل توجهي دچار افت قند خون مي شوند ودر نتيجه يادگيري و تمركز حواس آن ها به ويژه در درس هايي كه به تفكر وانديشه نياز دارند مثل درس رياضي، كاهش مي يابد و قدرت خلاقيت و ابتكار آن ها كم مي شود واگر نخوردن صبحانه طولاني مدت باشد در اصل كودكان يك وعده اصلي را از دست مي دهند ودر دراز مدت دچار كمبود دريافت مواد مغذي مي شوند. براي اين كه كودكان سنين مدرسه اشتهاي كافي براي خوردن صبحانه داشته باشند در منزل بايد ضوابطي رعايت شود به عنوان مثال بهتر است شام را در ساعات ابتدايي شب مصرف كنند و شب ها زودتر در ساعت معيني بخوابند تا بتوانند صبح ها زودتر بيدار شده و وقت كافي براي خوردن صبحانه داشته باشند. در ضمن والدين نيز بايد به صرف صبحانه همراه ساير اعضاي خانواده اهميت دهند و مشوق كودكان باشند. هم چنين تحرك مختصر مثل نرمش صبحگاهي، پياده روي و يا دوش گرفتن به افزايش تمايل مصرف صبحانه كمك مي كند. نان و پنير و گردو يا خرما،نان و تخم مرغ، نان و كره و عسل و غلات آماده همراه شير، فرني و عدسي مي توانند يك صبحانه سالم و مغذي براي كودكان باشند. نصف ليوان آب پرتقال قبل از صبحانه علاوه بر تأمين ويتامين «ث» موجب افزايش اشتهاي او مي شود.

مصرف ميان وعده
 

در اين سنين كودكان براي در حد مطلوب نگهداشتن فعاليت سيستم عصبي و عملكرد مغز به خوردن غذا در وعده هاي بيشتري نياز دارند و بايد 3-2 ميان وعده در برنامه غذايي آن ها گنجانده شود و از آن جايي كه ساعت هايي از روز رادر مدرسه مي گذرانند يك ميان وعده آن ها در مدرسه است. البته تمايل اين بچه ها به استفاده از غذاهاي آماده و غيرخانگي( مثل انواع ساندويچ ها و...) بيشتر مي شود كه والدين و مربيان با آموزش صحيح بايد شرايطي را فراهم كنند كه كودكان بتوانند غذاي سالم ومتنوع انتخاب كنند.والدين بايد بدانند الگوي اصلي كودكان خود آن ها هستند، والديني كه هميشه غذاي ناسالم و شيريني جات مي خورند دراينجا عادات صحيح غذايي در كودكانشان دچار مشكل مي شوند. موادي مانند چيپس و پفك و ساير تنقلات ارزش غذايي كمي دارند كه با آموزش صحيح بايد كودكان را از خريد آن ها منع كرد. نان و پنير و خرما يا گردو، انواع كوكو و كتلت، نان و حلوا شكري و انواع ميوه هاي تازه و يا خشك مثل انجير خشك ومغزها مانند بادام، پسته و گردو و انواع برگه زردآلو و سبزي جاتي مثل هويج وكاهو مي تواند در برنامه ميان وعده دانش آموزان قرار گيرد.
افراط در مصرف شكلات وشيريني و تنقلات بي ارزش افراط در مصرف شكلات و شيريني و تنقلات مثل پفك و چيپس باعث سيري كاذب و بي اشتهايي در كودكان مي شود. به خصوص اگر قبل از وعده هاي اصلي غذايي باشد باعث مي شود كودك از مصرف غذاهاي اصلي باز بماند كه باعث اختلال رشد در او خواهد شد. علاوه بر آن مصرف بي رويه شكلات و شيريني باعث چاقي مي گردد. بهتر است والدين از نگه داشتن شيريني و شكلات در منزل خودداري كنند تاكودكان دسترسي دايمي به اين مواد نداشته باشند. هم چنين از دادن اين مواد به عنوان پاداش و جايزه به كودكان خودداري شود.
نكته مفيد: توجه به نوع تغذيه در افراد داراي فشار خون بالا بسيار حائز اهميت است. اين افراد بايد به مقدار ومحتوي مواد غذايي مصرفي خود توجه داشته باشند.
منبع:نشريه تغذيه و سلامتي شماره 79